| گزیده ای از فصول بخش اول کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات فصل پنجم«نظافت و بهداشت» |
||
همان گونه که قبلا به عرض رسید،کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط است که بخش اول این کتاب به «تعامل انسان با خود» پرداخته و دارای دوازده فصل می باشد و با توجه به استقبال فراگیر و بی نظیر در داخل و خارج از کشور از این کتاب گرانقدر لازم دانستیم که جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم به معرفی اجمالی فصول و موضوعات بخش نخست این کتاب اقدام کنیم. فصل پنجم«نظافت و بهداشت» آموزه‌های اسلامی در سه محور اعتقاد، اخلاق و احکام به بشر ارائه شده‌اند؛ در محور نخست، عقیده توحیدی آدمی را از آلودگی شرک و الحاد و کفر پاک می‌کند و در بعد اخلاق، توصیه‌های اخلاق نیکو، او را از پلیدی ظلم، کینه و حسد و هر زشتی دیگر پاکیزه می‌کنند، چنان که احکام فقه آدمی را از رفتار زشت و بیگانه صفتی و همانند دیوانه مردن باز می‌دارند، پس شایسته چنین دین الهی این است که متدیّنان به آن، از هر پلیدی پاک و از هر آلودگی طاهر باشند، زیرا رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نظافت را همانند تقوا وظیفه? همگانی و همیشگی و همه جانبه می‌دانست و همان‌گونه که قرآن کریم درباره تقوا فرمود: تا می‌توانید از خدا پروا کنید: ?فَاتَّقُوا اللهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ?آن حضرت نیز درباره نظافت فرمود: با هر ابزار که می‌شود، از نظافت و پاکیزگی پاسداری کنید، زیرا بنیان اسلام بر نظافت و بهشت برای فرد نظیف آماده شده است. محافظت و مراقبت در نظافت و بهداشت فردی و عمومی مورد تأکید دین است و راهکارهایی هم در این راستا پیشنهاد شده است. ابتدای این فصل، "اهمیت نظافت و بهداشت" را به خود اختصاص داده که امیرمؤمنان (علیه السلام) در این باره می فرماید: خانه‌هایتان را از تارهای عنکبوت پاکیزه نگه دارید، چرا که مایه فقر است. بخش دیگر این فصل، "بهداشت دهان و دندان"است که عناوینی چون:توصیه به مسواک،شیوه مسواک زدن،آثار مسواک زدن، پاداش مسواک زدن و توصیه به خلال را به رشت? تحریر در آورده است که در ادامه به چند مورد از آن می پردازیم: شیوه مسواک زدن: راوی می‌گوید: امیرمؤمنان (علیه السلام) دندان‌هایش را از پهنا (بالا به پایین) مسواک می‌زد و غذا را با همه انگشتان دست می‌خورد. آثار مسواک زدن: امام صادق (علیه السلام) فرمود: مسواک زدن دوازده ویژگی و فایده دارد: سنت پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم است، دهان را پاکیزه می‌کند، چشم را روشنی می‌بخشد، خدا را خرسند، دندان‌ها را سفید، پوسیدگی دندان را برطرف و لثه را محکم و میل به غذا را زیاد می‌کند، بلغم را می‌برد، حافظه را تقویت، نیکی‌ها ـ زیبایی‌ها ـ را مضاعف می‌کند و فرشتگان بدان شاد می‌شوند. پاداش مسواک زدن: رسول خداصلی الله علیه و آله وسلم می‌فرماید: دو رکعت نماز با مسواک نزد خدا از هفتاد رکعت بدون مسواک محبوبتر است و نیز می‌فرماید: هرکس روزی یک بار مسواک زند خدا از او خشنود باشد و بهشت از آنِ اوست و هر کس روزی دو بار مسواک زند روش پیامبران را ادامه داده است. درقسمت دیگری از این فصل،نظر شما خوبان را به حدیثی از امام صادق(سلام الله علیه) در مورد "چیدن ناخن و شارب"جلب می کنیم که فرمودند: پنهان‌ترین جای سکونت شیطان برای چیره شدن بر آدمیزاد زیر ناخن‌هاست؛ همچنین می‌فرماید: چیدن ناخن‌ها در روز جمعه از جذام، دیوانگی، پیسی و کوری نگه می‌دارد و اگر به چیدن نیاز ندارد اطراف آن را بتراش [بساب] ؛ نیز می‌فرماید: هرکس روز جمعه ناخن‌هایش را بگیرد و سبیلش را کوتاه کند سپس بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَلَی سُنَّةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد»، در برابر هر یک پاداش آزاد کردن انسانی از فرزندان اسماعیل به او عطا می‌شود. لازم بذکر است،این فصل عناوینی چون: "نظافت و بهداشت در جمعه"،"سیر? پیامبر در نظافت و بهداشت"، "نظافت و بهداشت عمومی" و "بهداشت روان" را مدّ نظر داشته که آیات و روایات مربوط به بهداشت و روان در دو عنوان عقل و دل تقدیم می گردد: عقل به معنای منع است و زانوبند شتر را از این رو «عقال» گویند که شتر را از حرکت نابجا باز می‌دارد. عقل در اصطلاح به عقل نظری و عملی قسمت می‌شود. عقل نظری راهنمای اندیشه بشر و عقل عملی راهبر انگیزه اوست. امیرمؤمنان علی(سلام الله علیه)فرمود: بر عاقل است که خود را از مستی ثروت، مستی قدرت، مستی علم، مستی مدح و مستی جوانی نگه دارد، زیرا برای هر یک از این‌ها بوی پلیدی است که عقل را می‌زداید و وقار را کاهش می‌دهد. همان‌گونه که شرابخواری عامل مستی و زوال عقل و تعطیل نیروهای ادراکی آدمی است گناه نیز باعث مستی شدیدتری است که عقل را معزول و انسان را از ادراک سالم محروم می‌کند، از این رو نه تنها شراب، بلکه هر مسکری حرام است. خلوت با زنان و همنشینی با گمراهان و زیاد خندیدن نیز از عوامل بیماری و مرگ دل مطرح شده است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) در این باره فرمودند: چهار چیز مایه تباهی دل‌هاست: خلوت با زنان [نامحرم] و گوش سپردن به آن‌ها و پذیرفتن رأی آن‌ها و همنشینی با مردگان. سؤال شد: ای رسول خدا! مجالست با مردگان چگونه است؟ فرمود: مجالست با هر گمراهِ رویگردان از احکام (دستورهای) الهی. همچنین آن حضرت فرمود: از خنده فراوان برحذر باش که دل را می‌میراند. به حول و قوه الهی در نوشته های آتی تلاش خواهیم کرد تا به فصل های دیگر بخش اول این کتاب پرداخته و قسمت های منتخبی از آن را تقدیم شما گردانیم. |
||
